Mag een werkgever bepalen dat de arbeidsovereenkomst wordt ontbonden als de werknemer niet binnen een bepaalde tijd een opleiding afrondt? Volgens de kantonrechter ging deze werkgever daarin te ver.
Een leerling-verpleegkundige komt voor het laatste (derde) leerjaar van haar BBL-opleiding met een zorginstelling een leer-arbeidsovereenkomst overeen. Daarin staat als ontbindende voorwaarde dat de arbeidsovereenkomst eindigt als de verpleegkundige de opleiding niet binnen een bepaalde tijd afrondt. Zij moest in haar laatste leerjaar elf beroepspraktijkexamens afleggen, en dat moest zij steeds afstemmen met haar praktijkbegeleider en opleidingscoördinator – deze laatste moest dan het examen inplannen.
Leerproces
Op een gegeven moment krijgt de verpleegkundige te horen dat zij te veel is gefocust op haar examens en dat ze meer aandacht moet hebben voor het leerproces. Als dat niet verbetert, wordt zij gevraagd of zij nog verder wil met haar opleiding. Later besluit de werkgever dat de verpleegkundige met de opleiding moet stoppen – daarmee eindigt ook de leer-arbeidsovereenkomst. De vrouw wil dat de rechtbank Zeeland-West-Brabant de ontbindende voorwaarde van de leer-arbeidsovereenkomst nietig verklaart.
Ontbindende voorwaarde
Een arbeidsovereenkomst biedt bescherming aan werknemers. Dit komt tot uiting in het wettelijk stelsel van het ontslagrecht. Dit brengt mee, aldus de Hoge Raad in een uitspraak uit 2012, dat ontbindende voorwaarden in een arbeidsovereenkomst slechts bij uitzondering geldig zijn. Is een voorwaarde redelijkerwijs niet te verenigen met dat wettelijke stelsel, dan wordt de arbeidsovereenkomst niet beëindigd. Een ontbindende voorwaarde dient voldoende objectief en duidelijk bepaalbaar te zijn en is niet rechtsgeldig als de werkgever invloed heeft gehad op het intreden van de voorwaarde. En dat laatste is in deze zaak wel aan de hand, oordeelt de kantonrechter.
Invloed
Zo heeft de werkgever eenzijdig geconstateerd dat de verpleegkundige de opleiding niet binnen de gestelde termijn kon voltooien. Het opleidingsinstituut was daarbij niet betrokken. Dat de verpleegkundige zes examens niet binnen vier maanden zou kunnen afleggen, is door de werkgever onvoldoende onderbouwd, zeker nu de verpleegkundige eerder – binnen vijf maanden – zes examens heeft afgelegd, waarvan vijf met een voldoende. Ook heeft de werkgever invloed uitgeoefend op de termijn om de examens te halen en mocht zij sommige examens niet meer afleggen. Daarna zette de werkgever de opleiding on hold en werd de verpleegkundige medegedeeld dat ze er beter mee kon stoppen. Vervolgens riep de werkgever de ontbindende voorwaarde in.
Billijke vergoeding
Nu de werkgever invloed heeft uitgeoefend op de verpleegkundige om haar examens binnen de gestelde termijn te halen, mocht deze de ontbindende voorwaarde niet inroepen. Deze voorwaarde is dan ook een nietig beding. De werkgever heeft in strijd met het wettelijke ontslagstelsel de arbeidsovereenkomst beëindigd: er is opgezegd zonder schriftelijke instemming van de werknemer. Zij krijgt een billijke vergoeding (€ 11.692) omdat de opzegging van de arbeidsovereenkomst niet rechtsgeldig is.