Wie financieel in zwaar weer zit, kan in de schuldsanering terechtkomen. Dan moet wel worden voldaan aan strenge eisen. Zo moeten de schulden ‘te goeder trouw’ zijn ontstaan. Is dat niet zo, dan kan ook nog een beroep worden gedaan op de hardheidsclausule.
Een man wordt in staat van faillissement verklaard. Hij vraagt de rechtbank dit faillissement bij gebrek aan baten op te heffen en hem tegelijk toe te laten tot de wettelijke schuldsaneringsregeling. Dat verzoek wordt afgewezen: de rechtbank acht het niet aannemelijk dat hij in de afgelopen vijf jaar te goeder trouw is geweest. Tegen dat vonnis gaat de man in hoger beroep. Aan het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vraagt hij opnieuw de schuldsaneringsregeling op hem van toepassing te verklaren. De schulden kan hij wel verklaren. Hij zat in een echtscheiding toen het niet goed ging met zijn eenmanszaak, een groothandel in vleeswaren. Daarnaast werkte hij vier dagen per week in ploegendienst als bandkeurmeester. Dat alles deed hij ondanks zijn gezondheidsklachten. Inmiddels is hij arbeidsongeschikt verklaard en krijgt hij een wia-uitkering. In totaal heeft hij voor € 222.000 aan schulden, onder andere aan de Belastingdienst, het CJIB en aan een bank.
Hardheidsclausule
Bij het hof erkent de man dat zijn schulden niet te goeder trouw zijn ontstaan. Dan kan hij in beginsel niet tot de schuldsaneringsregeling worden toegelaten, stelt ook het hof. Maar een ontsnapping aan dat oordeel is mogelijk: de man kan toch in de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp), als voldoende aannemelijk is dat hij de oorzaak van zijn schulden onder controle heeft gekregen. Op die ‘hardheidsclausule’ doet de man een beroep. Daarvoor moet hij laten zien dat hij een (persoonlijke) ontwikkeling heeft doorgemaakt waaruit blijkt dat hij greep heeft gekregen op de omstandigheden die hem in financiële problemen hebben gebracht. Er moet sprake zijn van een ‘bestendige gedragsverandering’ waardoor kan worden aangenomen dat de problematiek zich niet zal herhalen, omdat de oorzaak daarvan is weggenomen.
Stabiele financiële situatie
Dat is hier aan de hand, oordeelt het gerechtshof. Door de echtscheiding en ernstige gezondheidsklachten raakte de man het zicht op zijn onderneming kwijt. De administratie raakte achterop, hij verloor het overzicht over zijn inkomsten, schulden en vorderingen. De meeste schulden zijn juist in die moeilijke periode ontstaan. Hij is onder beschermingsbewind gesteld en heeft daarna geen nieuwe schulden meer gemaakt. Er is nu sprake van een bestendige en stabiele financiële situatie. Deze positieve ontwikkelingen, samen met de relatieve ouderdom van de schulden, brengen het hof tot het oordeel: hier kan de hardheidsclausule worden toegepast. Het hof verwacht dat de man, met ondersteuning van anderen, de verplichtingen uit de schuldsaneringsregeling zal nakomen.