De Hoge Raad heeft in een arrest verduidelijkt wanneer een ‘Buy Now Pay Later’-dienst onder de regels voor consumentenkrediet valt. Deze uitspraak volgt op een eerdere beslissing van het Europese Hof van Justitie.
BNPL-diensten geven consumenten de mogelijkheid om iets online te kopen en pas later te betalen. Al langer is de vraag of zulke diensten onder de Europese Richtlijn Consumentenkrediet vallen. Als dat zo is, moeten aanbieders bijvoorbeeld vooraf duidelijke informatie geven over mogelijke rente bij te laat betalen en moeten ze controleren of de klant de betaling wel kan dragen.
Kredietovereenkomst
Volgens de Hoge Raad moet het begrip ‘kredietovereenkomst’ uit de Richtlijn Consumentenkrediet ruim worden uitgelegd. Als een consument achteraf mag betalen, krijgt hij in principe krediet. Maar er zijn uitzonderingen: als er geen rente of kosten worden gerekend of als het bedrag binnen drie maanden wordt terugbetaald en de kosten ‘onbetekenend’ zijn, geldt het niet als consumentenkrediet.
Onbetekenend
Wat ‘onbetekenend’ precies betekent, hangt af van de situatie. Denk aan de hoogte van de kosten en hoe die zich verhouden tot het totale aankoopbedrag. Bij deze kosten hoeven vertragingsrente en buitengerechtelijke kosten niet in aanmerking te worden genomen, zo oordeelt de Hoge Raad in deze uitspraak in navolging van het Europese Hof van Justitie.
Verdienmodel
Dit is weer anders – zo vindt de Hoge Raad – als een aanbieder zijn verdienmodel heeft gebaseerd op consumenten die te laat betalen. Dan moeten de vertragingsrente en buitengerechtelijke kosten wel worden meegewogen bij de vraag of de kosten ‘onbetekenend’ zijn. Relevante aandachtspunten zijn in dat geval volgens de Hoge Raad de wettelijke dan wel contractuele aard van de rente, de kosten van niet-nakoming, de termijnen waarbinnen die rente en kosten opeisbaar worden en de hoogte van deze rente en kosten.
Geruime tijd
Als sprake is van een kredietovereenkomst moeten consumenten geruime tijd voordat ze aan de overeenkomst zijn gebonden worden geïnformeerd. In deze uitspraak verduidelijkt de Hoge Raad dat de uitleg van ‘geruime tijd’ ook afhankelijk is van de omstandigheden van het geval, waaronder op de eerste plaats de ingewikkeldheid van de overeenkomst.
Kredietwaardigheid
Ook moet bij een kredietovereenkomst een kredietwaardigheidstoets worden uitgevoerd. Het is volgens de Hoge Raad aan de civiele rechter om ambtshalve na te gaan of die toets ook echt is uitgevoerd.
Reikwijdte
BNPL-dienstverleners die hun verdienmodel maken van niet-betalende klanten moeten door deze uitspraak dus opletten dat ze aan de verplichtingen uit de Richtlijn Consumentenkrediet voldoen. Overigens moeten alle BNPL-dienstverleners dat vanaf eind 2026; dan vallen alle BNPL-dienstverleners onder de Richtlijn Consumentenkrediet.