Een man overtreedt enkele omgevingsregels. Dat lijkt futiel maar uitgangspunt is: niet gedogen maar handhaven.
Tijdens een controle constateren ambtenaren dat een eigenaar op zijn perceel een hondenhok en een ren heeft geplaatst, en dat het hek rondom het perceel 1,90 meter hoog is. Alles is gebouwd zonder omgevingsvergunning. Het college draagt de eigenaar op deze bouwwerken te verwijderen; het hekwerk mag blijven staan als het wordt verlaagd naar 1 meter. De bezwaren van de man worden van tafel geveegd. Dan probeert hij bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zijn gelijk te halen.
Bestemming
Op een deel van het perceel rust de bestemming ‘Agrarisch met waarden – Landschap’, bedoeld voor de uitoefening van een agrarisch bedrijf, schrijven de planregels voor, zoals schapen en paarden. Maar daar staan de ren en het hondenhok. De erfafscheiding mag volgens die regels niet hoger zijn dan 1 meter.
Handhaving
Omdat de man zich niet houdt aan de regels, mocht het college handhavend optreden. Maar de eigenaar vindt handhaving ‘onevenredig’. De Afdeling roept de ‘Harderwijk-uitspraak’ in herinnering. Het uitgangspunt daarvan is dat het algemeen belang is gediend met handhaving en dat daarom in de regel tegen een overtreding moet worden opgetreden. Handhavend optreden is alleen onevenredig als er in het concrete geval omstandigheden zijn waaraan een zodanig zwaar gewicht toekomt dat het algemeen belang daarvoor moet wijken. Dat kan zich voordoen bij concreet zicht op legalisatie, of als het gelijkheidsbeginsel of het vertrouwensbeginsel worden geschonden.
Buitenproportioneel
Volgens de eigenaar is er geen algemeen belang dat handhaving rechtvaardigt. Niemand heeft een handhavingsverzoek ingediend, door de nieuwe woonwijk achter zijn perceel is de agrarische uitstraling toch al verdwenen en zijn perceel wordt al jarenlang gebruikt als tuin. Verder heeft hij getrainde politiehonden rondlopen die over een lager hekwerk heen springen met alle gevolgen van dien voor zijn veiligheid en die van zijn omgeving. En met de herziening van het bestemmingsplan kan het hondenhok worden gelegaliseerd. Handhavend optreden tegen het hondenhok is dus buitenproportioneel, en ook tegen ren: de ruimtelijke impact daarvan is nihil.
Algemeen belang
De Afdeling stelt dat de vraag of een handhavingsverzoek is ingediend niet relevant is: handhavend optreden kan ook ambtshalve plaatsvinden. Er is wel een algemeen belang gediend bij handhaving: gelet op de ligging van het perceel in het buitengebied kan het college waarde hechten aan de agrarische bestemming. Dat het perceel lange tijd niet meer agrarisch wordt gebruikt en het college nooit heeft opgetreden tegen het gebruik van de gronden als tuin, betekent niet dat het college daarom niet mocht handhaven. Er zijn geen bijzondere omstandigheden waardoor het college moest afzien van handhaving.