Een man had via een social media-app opgeroepen om op een bepaalde datum en tijd naar een straat in Utrecht te komen, mét vuurwerk, om in opstand te komen tegen overheidsmaatregelen. De burgemeester zag dit als een bedreiging voor de openbare orde en legde op basis van de APV een dwangsom op. Volgens de rechter mocht dat niet, omdat de oproep via een app is gedaan, en dat is geen ‘openbare plaats’ in de zin van de APV.
De oproep luidde “Utrecht in opstand, nee 2G & nee vuurwerkverbod! 26-11-21, 19.30, Kanaalstraat, Be there!!! Neem je matties & vuurwerk mee” en werd door de burgemeester als een gevaar voor de openbare orde gezien. De burgemeester legde vanwege de oproep een dwangsom op en beriep zich op een bepaling uit de APV die het verbiedt om op of aan een openbare plaats gedrag te vertonen dat aanleiding geeft tot wanordelijkheden.
Openbare plaats
Volgens de APV is een openbare plaats een locatie die voor iedereen toegankelijk is, zoals de openbare weg, pleinen, parken of trottoirs. In de toelichting op de APV staat dat het gaat om fysieke plekken in de openbare ruimte. De APV is dus niet bedoeld voor digitale ruimtes, zoals apps of websites.
Fysiek
De Afdeling bestuursrecht van de Raad van State bevestigt in deze uitspraak dat de social media app, ondanks het feit dat deze voor iedereen toegankelijk is, geen openbare plaats is, omdat de app geen fysieke plaats in de openbare ruimte is. Dat is wel wat de APV met ‘openbare plaats’ bedoelt. En omdat de oproep digitaal werd gedaan, valt die buiten het bereik van de APV. De burgemeester had dus geen juridische grondslag om een dwangsom op te leggen. De rechtbank had dit eerder al zo geoordeeld, en de Afdeling sluit zich daarbij aan. Ter vergelijking: als iemand op een plein een pamflet ophangt met een oproep tot onrust, mag daar wél tegen worden opgetreden op basis van de APV.
Begrip
De Afdeling uit in de uitspraak nog haar begrip voor het feit dat burgemeesters iets willen doen tegen oproepen tot onrust via social media, maar benadrukt dat dit via de juiste wetgeving moet gebeuren. Op dit moment biedt de wet daar geen ruimte voor en het is aan de wetgever daar verandering in te brengen. Er is inmiddels een wetsvoorstel in de maak dat burgemeesters meer bevoegdheden moet geven om op te treden tegen online berichten die de openbare orde kunnen verstoren. Dit wetsvoorstel (‘Wet online aangejaagde openbare-ordeverstoring’) is recent ter consultatie voorgelegd.