Kan een particulier die een andere particulier geld leent daarvoor rente in rekening brengen? Ja, maar alleen als dit schriftelijk is overeengekomen.
Een man leent iemand een bedrag van € 15.000. Die betaalt in verschillende tranches terug, deels contant en deels via de bank, op € 550 na. Er ontstaat een geschil over de rente die over de lening moet worden betaald. Daarvoor stapt de uitlener naar de rechtbank Amsterdam. Daar blijkt dat de geldleningsovereenkomst mondeling tot stand is gekomen. De lener betwist dat er afspraken zijn gemaakt over het vergoeden van rente, laat staan een contractuele rente van 5% per maand zoals de uitlener beweert. Inmiddels heeft hij alles afgelost – de resterende € 550 betaalt hij na de datum van de dagvaarding.
Vriendendienst
In het Burgerlijk Wetboek staat dat een particulier die geld uitleent aan een andere particulier geen recht op rente heeft, behalve als dit schriftelijk anders is overeengekomen. Dit ‘schriftelijkheidsvereiste’ geldt alleen als zowel de uitlener als de lener een natuurlijk persoon is die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Het uitlenen van geld door een particulier aan een andere particulier moet als vriendendienst worden beschouwd. Voor een schriftelijk beding is geen onderhandse of authentieke akte nodig; een mededeling in een brief of e-mail is voldoende.
Geen contractuele rente
In deze zaak zijn beide partijen natuurlijke personen. De uitlener stelt dan wel dat de lener het geld kreeg in zijn hoedanigheid van ondernemer, maar hij heeft dit niet onderbouwd met bijvoorbeeld een uittreksel van de Kamer van Koophandel. De kantonrechter gaat ervan uit dat beide partijen niet bedrijfsmatig hebben gehandeld. Nu er geen schriftelijk beding is, hoeft de lener geen contractuele rente te betalen.
Wettelijke rente
Er is wel een verschil tussen de contractuele rente (hier 5%), die vanaf het begin van een overeenkomst loopt, en de wettelijke rente. Die laatste gaat pas lopen bij verzuim, dus als er niet op tijd wordt terugbetaald. Een schuldenaar (degene die het geld heeft geleend) is een schadevergoeding verschuldigd als hij te laat terugbetaalt, ter hoogte van de wettelijke rente over die som over de tijd dat de schuldenaar in verzuim is geweest.
Verzuim
Een geldlener is verplicht het bedrag terug te geven binnen zes weken nadat de geldgever heeft meegedeeld dat hij het bedrag opeist. Na die zes weken gaat het verzuim lopen en dus ook de wettelijke rente. In deze zaak was de lener 11 dagen te laat met het terugbetalen van € 550. Over die periode moet hij wettelijke rente betalen.