Een verkoper verkoopt een auto zonder uitdrukkelijk te vermelden dat de kilometerstand is teruggedraaid. Daarmee heeft hij een onjuiste voorstelling van zaken gegeven. Het beroep op dwaling van de koper slaagt.
Een man koopt een tweedehandsauto, een Volkswagen Polo uit 2011, voor een bedrag van € 3.800. In de advertentie staat dat de auto 205.221 kilometer op de teller heeft. Ook staat er dat er geen NAP (weblabel) is uitgegeven voor de auto. Verder bevat de advertentie geen bijzonderheden. De koper en verkoper sluiten een koopovereenkomst. In de schriftelijke bevestiging staat dat er geen garantie wordt overeengekomen en ook dat de motor wat geluiden maakt en dat er een lampje brandt.
Teruggedraaid
In de maanden na de aanschaf laat de koper de auto twee keer repareren voor bijna € 1.600. Daarna moet de auto nogmaals gerepareerd worden. Uit een offerte blijkt dat deze reparatiekosten ruim € 3.000 euro bedragen. De koper komt er dan ook achter dat de kilometerstand van de auto tussen december en juni 2019 meer dan 122.000 kilometer is teruggedraaid. Hij stuurt de verkoper een brief waarin hij meedeelt dat hij de koopovereenkomst ongedaan wil maken. De verkoper laat per mail weten hier niet mee akkoord te gaan. De koper stapt hierop naar de rechtbank Rotterdam.
Non-conformiteit en dwaling
De koper heeft de koopovereenkomst ontbonden wegens non-conformiteit: de auto beantwoordt niet aan de overeenkomst nu sprake is van een onjuiste kilometerstand, zo stelt hij. Daarnaast is de auto door de gebreken economisch total loss. Ook daardoor is ontbinding van de koopovereenkomst gerechtvaardigd, aldus de koper. Gelet op het tijdsbestek waarbinnen de gebreken zich hebben voorgedaan, moet ervan worden uitgegaan dat die al bestonden bij de koop. Meer subsidiair heeft de koper de overeenkomst vernietigd wegens dwaling. Hij mocht ervan uitgaan dat de kilometerstand op de teller en in de advertentie juist was en hoefde er niet vanuit te gaan dat de auto economisch total loss was. Er is sprake van een onjuiste voorstelling van zaken, aldus de koper.
Mededelingsplicht
De verkoper ziet dat anders. De onjuiste kilometerstand is bekend bij de Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW) (die onder meer de technische staat van motorvoertuigen controleert), zo stelt hij. De kilometerstand was al onjuist toen hij de auto inkocht. Bij de verkoop aan de koper is dit volgens hem meerdere keren meegedeeld, waardoor is voldaan aan de mededelingsplicht. Verder bevat de advertentie geen NAP-logo. Zo’n logo kan alleen worden toegevoegd als de kilometerstand klopt. Uit het ontbreken van het logo had de koper dus kunnen afleiden dat de kilometerstand niet klopt. De koper heeft ook een eigen onderzoeksplicht, aldus de verkoper.
Dwaling
De rechtbank oordeelt als volgt. Voor een succesvol beroep op dwaling is het nodig dat de overeenkomst bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten. De koper heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat hij de auto niet, en in elk geval niet voor € 3.800, zou hebben gekocht als hij had geweten dat de kilometerstand 122.206 kilometer was teruggedraaid. Zo'n grote afwijking is voor een potentiële koper van wezenlijke betekenis voor zijn aankoopbeslissing. De verkoper lijkt dit zelf ook te hebben onderkend, omdat hij in de verkoopadvertentie de te lage kilometerstand uitdrukkelijk heeft vermeld zonder enige waarschuwing. De koper mocht ervan uitgaan dat deze vermelding juist was, aldus de rechtbank.
Uit vaste rechtspraak volgt dat in het algemeen de mededelingsplicht van de verkoper zwaarder weegt dan de onderzoeksplicht van de koper, zo stelt de rechtbank. De verkoper had als professionele autoverkoper moeten weten dat de kilometerstand van een auto een van de factoren is waar een potentiële koper op let, en zijn informatie hierover had daarom volledig en juist moeten zijn. Hiervan is geen sprake geweest. Hoewel de verkoper bij het sluiten van de koopovereenkomst een aantal bijzonderheden van de auto op een bon heeft geschreven die vervolgens is ondertekend, staat hier niets in over een afwijkende kilometerstand.
Ongedaanmakingsverplichtingen
Het beroep van de koper op dwaling slaagt dan ook: hij heeft de koopovereenkomst op goede gronden buitengerechtelijk vernietigd. Omdat de koopovereenkomst rechtsgeldig is vernietigd, ontstaan er zogenoemde ongedaanmakingsverplichtingen: partijen moeten worden teruggebracht in de situatie waarin zij waren vóór de koopovereenkomst. De verkoper zal het bedrag van €3.800 terug moeten betalen aan de koper.